Jacek Purchla urodził się w roku 1954 w Krakowie. Odbył studia z ekonomii i historii sztuki. Doktorat  i habilitacja  na Uniwersytecie Jagiellońskim. Od roku 1994 profesor tytularny. Doktor honoris causa Uniwersytetu Narodowego Politechnika Lwowska. W roku 2019 wybrany przez Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego na  przewodniczącego pierwszej Rady Uczelni UJ.  Przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO (2015-2020). W latach 2016-2017 przewodniczący Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Od roku 2018 wiceprezydent Europa Nostra. W latach 1990–1991 był wiceprezydentem Krakowa, współtworząc jego struktury samorządowe. W styczniu i lutym 1991 pełnił obowiązki prezydenta miasta Krakowa.

Prowadzi badania nad rozwojem miast, historią społeczną i historią sztuki XIX i XX wieku, jak również teorią i ochroną dziedzictwa kulturowego.  Jego dorobek naukowy obejmuje wiele książek poświęconych Krakowowi, m.in.: Jak powstał nowoczesny Kraków (Kraków 1979, 2 wyd. Kraków 1990); Matecznik Polski. Pozaekonomiczne czynniki rozwoju Krakowa w okresie autonomii galicyjskiej (Kraków 1990, 2 wyd. Kraków 1992); Kraków – prowincja czy metropolia? (Kraków 1996); Kraków w Europie Środka (Kraków 2000, wydanie rozszerzone, Kraków 2008, 2016), Gry w miasto (Kraków 2011); Miasto i polityka. Przypadki Krakowa (Kraków 2018).  Redaktor naukowy „Wielkiej Encyklopedii Krakowa”. Małopolanin Roku 2016.