O FUNDACJI

ZARZĄD I RADA FUNDACJI

Józef Dietl wybitny lekarz, twórca balneologii polskiej, znakomity Rektor, aktywny poseł sejmowy oraz ofiarny prezydent autonomicznego Krakowa.

Urodził się 24 stycznia 1804 roku w Podbużu niedaleko Drohobycza. Naukę pobierał w szkole podstawowej w Samborze, w Tarnowie i Nowym Sączu, gdzie ukończył celująco gimnazjum. W 1820 roku zapisał się na Uniwersytet Lwowski, gdzie ukończył trzyletni kurs filozofii. W 1823 roku przeniósł się do Wiednia i wstąpił na wydział lekarski na tamtejszym Uniwersytecie, który ukończył znakomicie po pięciu latach z wynikiem „valde bene”. Przygotował rozprawę doktorską, na podstawie której otrzymał tytuł doktora medycyny. Został lekarzem na przedmieściach Wiednia, a gdy z jego inicjatywy założono tam szpital, Dietl objął jego kierownictwo. Gdy tylko pojawiły się możliwości powrotu do kraju rodzinnego bez wahania stanął do konkursu na kierownika Kliniki Lekarskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. W środowisku uniwersyteckim stał się popularny sprawując funkcję dziekana.

Jednak jako profesor i kierownik Kliniki Lekarskiej nie zaprzestał działalności naukowej. Z działalności naukowej Dietla w zakresie medycyny należy podkreślić fakt, iż przyczynił się do założenia  w Krakowie w 1862 roku „Przeglądu Lekarskiego” i przez pięć lat był jego naczelnym redaktorem. Dzięki swoim zabiegom i wpływom był inicjatorem założenia w roku 1857 Towarzystwa Hydrograficznego w ramach Krakowskiego Towarzystwa Naukowego, mającego sprawowac opiekę nad źródłami leczniczymi. Późnej zaś po przekształceniu Krakowskiego Towarzystwa Naukowego w Polską Akademię Umiejętności był inicjatorem powołania Komisji Balneologicznej. Był współinicjatorem powołania do życia Spółki Zdrojowisk Polskich, która miała na celu rozbudowę polskich zdrojowisk takich jak Szczawnica, Krynica, Iwonicz.

Działalność naukowa i organizacyjna Dietla przypadła na trudny okres w dziejach Krakowa i jego Uniwersytetu. Rząd wiedeński zawiesił w 1854 roku samorząd uniwersytecki, wprowadzając język niemiecki jako wykładowy. Dietl pełnił wtedy przez kilka lat z rzędu obowiązki mianowanego dziekana wydziału lekarskiego i całym swym postępowaniem zyskał wielkie zaufanie oraz uznanie kolegów. Aby oprzeć się germanizacji uczelni Dietl wykładał w obu językach – najpierw po niemiecku potem po polsku. Stanowczo i odważnie Dietl, gdzie tylko mógł podnosił konieczność reorganizacji Uniwersytetu i wprowadzenia języka polskiego. Ta patriotyczna postawa przyczyniła się do uznania jego starań przez społeczność akademicką i władze miejskie poprzez nadanie Dietlowi honorowego obywatelstwa miasta Krakowa 18 marca 1861 roku. W tym samym roku Dietl został rektorem Uniwersytetu Jagiellońskiego i pozostał nim aż do 1865 roku, kiedy to z rozkazu cesarza Franciszka Józefa został usunięty ze stanowiska bez podania powodów. Zarówno w Krakowie jak i poza jego granicami podkreślano ogromną stratę, jaką poniósł Uniwersytet Jagielloński po usunięciu Dietla. W 1866 uchwalony został Tymczasowy Statut Gminny dla miasta Krakowa, na podstawie którego powołany został samorząd miasta z Radą Miejską, pochodzącą z wyboru obywateli. Rada Miejska wybierała ze swego grona prezydenta. Na pierwszym posiedzeniu Rady Miejskiej, Dietl został przewodniczącym komisji zajmującej się sytuacją ekonomiczną miasta. Przedstawił rzeczowe postulaty wskazując na konieczność podniesienia fatalnego stanu sanitarnego Krakowa, poparł wniosek zasypania koryta Starej Wisły, ze względu na rozszerzanie się epidemii cholery w mieście. Domagał się także zorganizowania oddzielnych szpitali dla chorych. Zgłosił również kilka projektów w sferze reorganizacji szkół.

Aktywność i zaangażowanie Dietla przyczyniły się do jego wyboru 13 września 1866 roku na prezydenta większością głosów (51 na 56 głosujących). W pierwszym rzędzie Dietl swój czas i uwagę poświęcił na reorganizację Magistratu. Ponadto Dietl konsekwentnie zajął się porządkowaniem miasta. Stopniowo, ale systematycznie wykładano jezdnie kostką brukową, ruszyła zabudowa Kazimierza i Stradomia, zwiększano liczbę latarni w mieście i na przedmieściach. Troską Prezydenta było zapewnienie bezpieczeństwa mieszkańcom przed pożarami. Dzięki jego pomocy i wsparciu w 1867 r. powołano w Krakowie Stowarzyszenie Ochotniczej Straży Pożarnej.  Zgodnie ze swoim programem, Dietl zajął się sprawą odnowienia Sukiennic, uporządkowania okolic murów obronnych i Barbakanu, odrestaurowania kościołów i kaplic. W trosce o zdrowie mieszkańców dbał o zieleń w mieście, zwłaszcza o Planty, miejsce spacerów i odpoczynku. Zainicjował na terenie Krakowa zakładanie instytucji kredytowych, filii banków, towarzystw zaliczkowych dla podniesienia handlu, rzemiosła i drobnego przemysłu. Dietl przez cały okres prezydentury prowadził działalność charytatywną, wspierał zakłady dobroczynne, przytułki, ochronki, brał udział i sam organizował bale na te cele.

Idea służenia miastu i społeczeństwu przyświecała Dietlowi przez okres sześcioletniej prezydentury i wszystkie jego projekty zmierzały do tego celu. Po upływie jego kadencji został ponownie wybrany na prezydenta, jednak nie udało mu się zwalczyć narastającej w Radzie Miejskie opozycji i 17 marca 1873 roku złożył rezygnację z urzędu.

Józef Dietl zmarł bezpotomnie 18 stycznia 1878 roku w Krakowie, został pochowany na cmentarzu Rakowickim.

Created by ziajex.pl | © Fundacja Nagrody im. Józefa Dietla | Privacy policy